Technisch
Op 14 oktober vond in Driebergen (UT) de dag van de interoperabilliteit plaats. Deze dag wordt georganiseerd door Forum Standaardisatie, bij velen wellicht bekend als de partij achter de ‘Pas toe leg uit’-lijst voor informatiestandaarden binnen de overheid, en als initiatiefnemer van gremia zoals Platform Internetstandaarden, dat achter het geliefde internet.nl zit.
Regelmatig zijn standaarden en onderwerpen zoals interoperabilliteit zaken waar veel mensen niet dagelijks mee bezig zijn, maar ze wel iedere dag gebruiken en dit vaak met plezier doen. Standaarden vervullen een belangrijke rol in de digitale systemen waar onze samenleving op steunt. De openingsvraag van het congres benadruktee naast het belang van standaarden ook wie deze standaarden eigen maakt en hoe ze worden ingezet.
E-mailen is een goed voorbeeld van een set standaarden die het mogelijk maakt om op verschillende manieren een dienst op te zetten en te communiceren met ieder e-mailadres dat je kunt bedenken. Aan de andere kant bestaan er standaarden die helemaal niet zo publiek zijn, waarvan de werking vooral nuttig is voor de twintig big tech bedrijven in deze wereld, die de controle behouden over of en hoe deze standaarden door anderen worden toegepast. In dat licht enkele bedrijven een bijna statelijke macht voor groepen mensen die groter zijn dan welke democatie dan ook.
Dit schept tegelijkertijd ruimte om deze paar partijen via andere wegen aan meer publieke standaarden te binden, standaarden die in het algemeen belang werken en door een brede groep uit de samenleving zijn ingebracht. Standaarden die het mogelijk maken om zelf te kiezen, zelf je data te verplaatsen en te communiceren met wie je wil. Standaarden die ervoor zorgen dat jou bestand overal gelezen kan worden.
Een van de belangrijkste standaarden die wij daarvoor hebben is onze taal. De Nederlandse taal staat al enige tijd onder druk en AI versterkt dit door traditionele taalvaardige vertalers buiten spel te zetten en een nieuwe , door AI vertaalde versie aan een breed publiek aan te bieden, die als normaal wordt ervaren.
Met een stukje realisme en opgeheven hoofd keer ik terug naar de werkelijke wereld. Een wereld waarin deze signalen op veel plekken wel worden gehoord, maar vooral nog vragen oproepen. Een beetje in lijn met de energietransitie en klimaatproblematiek zijn veel partijen nog zoekende naar de beste oplossingen, de referenties en volledige ontzorging. Geloof mij: dit komt er wel, maar voor nu is vooral tijd en kritische klanten nodig.
De oproep die doorklonk tijdens de opening, is dat bestuurders een belangrijke rol hebben. We moeten vooral starten met uitzoeken wat een organisatie nodig heeft, waar de data nu eigenlijk staat, wat de IT-afdeling er van vindt en met welke producten of diensten je kunt beginnen. En als laatste een kleine oproep van ons: bepaal zelf het narratief en werk aan een IT-inrichting die past bij de organisatie en voor je werkt, in plaats van andersom.